พระขุนแผนใบพุทรา วัดใหญ่ชัยมงคล

พระขุนแผนใบพุทรา วัดใหญ่ชัยมงคล จ.อยุธยา พระเครื่องอีกพิมพ์หนึ่งของวัดใหญ่ชัยมงคล เดิมเรียกกันว่า พระใบพุทรา ต่อมาเปลี่ยนมาเรียกขานเป็น พระขุนแผนใบพุทรา อาจสืบเนื่องจากอิทธิพลของ พระขุนแผนเคลือบ ซึ่งเป็นที่นิยมและมีชื่อเสียงมาก และเห็นว่ามีแหล่งกำเนิดที่วัดใหญ่ชัยมงคลเช่นกันก็เป็นได้ ทั้งที่พุทธลักษณะและรูปทรงของพระทั้งสองพิมพ์แตกต่างกันโดยสิ้นเชิง ลักษณะพิมพ์ทรงของ พระขุนแผนใบพุทรา จะเป็นรูปกลมรีหัวและท้ายค่อนข้างป้านคล้าย ใบพุทรา ตรงกลางเป็นพระพุทธรูปประทับนั่ง แสดงปางมารวิชัย ลักษณะ จับเข่าใน คือพระกรข้างขวาขององค์พระไม่ได้วางทอดหน้าพระชานุ เข่า แต่จะวางอยู่ด้านข้างของพระชานุ พระพักตร์เรียบเกลี้ยง ไม่ปรากฏรายละเอียดของพระเนตร พระนาสิก และพระโอษฐ์ ปรากฏเฉพาะพระกรรณทั้งสองข้าง มีรัศมีเป็นวงกลมโดยรอบพระเศียร พระวรกายเรียบ ไม่ปรากฏเส้นสังฆาฏิ พระเพลาอยู่ในลักษณะนั่งขัดสมาธิราบ แสดงให้เห็นการซ้อนพระชงฆ์อย่างชัดเจนในลักษณะขวาทับซ้าย มีอาสนะรูปบัวคว่ำบัวหงาย และมีก้านบัวปรากฏ รองรับองค์พระพุทธรูปอยู่
พระขุนแผนใบพุทรา เป็นพระเนื้อดินเผา สีขององค์พระจะออกเป็นสีแดงอ่อนบ้างแก่บ้าง บางองค์มีเนื้อละเอียด บางองค์มีเนื้อค่อนข้างฟ่าม แต่อย่างไรก็ดี พระทุกองค์ก็จะมีลักษณะเฉพาะของเนื้อดินจังหวัดพระนครศรีอยุธยาคือ จะปรากฏเม็ดกรวดเล็กๆ ซึ่งมีสีต่างๆ เช่น สีน้ำตาล สีแดง และสีขาว อยู่ในเนื้อขององค์พระไม่มากก็น้อย
พระขุนแผนใบพุทรา นี้นับเป็นพระที่มีความสำคัญและมีคุณค่าอีกพิมพ์หนึ่งของอยุธยา เนื่องด้วยนอกจากจะมีการค้นพบที่วัดใหญ่ชัยมงคลแล้ว ยังพบอีกแห่งที่วัดพุทไธสวรรค์ ซึ่งทั้งสองวัดนี้เป็นพระอารามหลวงที่ใหญ่โตในสมัยที่อยุธยาเป็นราชธานีทั้งสิ้น จึงสันนิษฐานว่าน่าจะเป็นพระเครื่องที่สร้างขึ้นโดยบุคคลสำคัญจึงได้มีการบรรจุไว้ในวัดหลวงที่สำคัญถึงสองแห่ง กอรปกับพุทธคุณเป็นเลิศปรากฏแก่สายตาในด้านคงกระพันชาตรีและแคล้วคลาดจากภยันตราย ทำให้ได้รับความนิยมและเป็นที่ศรัทธา
สำหรับองค์ที่ลงนี้สภาพเดิมจากกรุคราบนวลดิน ผิวแห้งไม่ได้ผ่านการใช้ มีกระเทาะว์บ้างตามกาลเวลาแต่องค์พระยังสมบูรณ์น่าเก็บอนุรักษ์